Türkmenistan’da eski devlet başkanının adını taşıyan yeni bir futbol takımı olan Arkadag’ın izleyenleri hiç keyif almıyor gibi görünüyor.. İlk sezonunun on iki maçını tamamlayan takım, ne bir mağlubiyet ne de beraberlik yaşamış.
Ancak Viyana merkezli Türkmenistan Günlüğü adlı haber sitesinin bildirdiğine göre, yerel futbolseverler bu durumdan hoşnut değiller.
Arkadag takımının kadrosunun diğer üst düzey takımlardan futbolcular transfer edilerek oluşturulmasının zaten yeterince kötü olduğu yetmiyormuş gibi, bu durum takımı ulusal takımın aynası haline getiriyor. Hakemlerin de tartıya başparmak koymalarına yardım ettiği görünüyor.
16 Ağustos’ta, Arkadag, Shagadam’a karşı oynadığı deplasman maçında sezonun ilk beraberliğini yaşamak üzereyken, hakem son anda konuk takıma haksız bir penaltı verdi. Milli takımın forvet oyuncusu Didar Durdiyev, normal sürenin sonunda dördüncü dakikada penaltıyı gole çevirdi.
Bu tür oyunlar, eski Devlet Başkanı Gurbanguly Berdymukhamedov‘un – halk arasında Arkadag olarak bilinen – sık sık vurguladığı spor başarılarına pek de uymuyor gibi görünüyor. Gerçekten de, Arkadag’ın ilk yabancı rakibiyle, yani Kuzey Makedonya’nın ikinci liginden KF Besa Dobërdoll takımıyla karşılaşması 1-1 berabere sonuçlandı.
Tüm bunlar, FIFA Başkanı Gianni Infantino‘nun, zalim liderlerin yanında olduğu zaman en rahat olduğu bir dönemde, Mayıs ayındaki Türkmenistan ziyaretinde dile getirdiği umutlar için iyi bir öngörü değil.
Infantino, o dönemde “Türkmenistan için büyük projelerimiz var. Bu ülkede futbolu büyütmeliyiz, Türkmenistan bir futbol ülkesi… büyük bir futbol yeteneği ve büyük bir futbol tutkusu var.” demişti.
Yerel futbol maçlarının katılımı zaten zayıf, ve Arkadag’ın suni olarak sürdürdüğü üstünlük bu eğilimi sadece artıracak gibi görünüyor.
Ancak bu, Berdymukhamedov veya halef ve oğlu olan mevcut Devlet Başkanı Serdar Berdymukhamedov için önemli değil. Onların megalomanyasını tatmin etmek en önemli amaç.
26 Ağustos’ta, yaşlı Berdymukhamedov, adını taşıyan yeni şehirdeki inşaat çalışmalarını başka bir denetime tabi tuttu – bu şehir de doğal olarak Arkadag olarak adlandırıldı. Birden fazla titiz talimatının arasında, şehrin adını (ve kendi adını, varsayılan olarak) aşağıdaki bir yamaçta taşıyan Hollywood tarzı bir tabelanın yerleştirilmesi de vardı.
Tabela “güzel olmalı, uzaktan görünür olmalı ve genel olarak dikkat çekmeli” dedi.
Türkmenistan’a dikkati çeken şey doğal gaz zenginlikleri, ve bu ay bu konuda ilginç iş anlaşmalarının ardı arkası kesilmedi.
20 Ağustos’ta, Berdymukhamedov, Macaristan’a seyahat etti ve Başbakan Viktor Orban ile görüştü. Orban da Haziran ayında Ashgabat’taydı. Bir gün sonra, Macar Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, Macaristan ve Türkmenistan’ın gaz teslimatları konusunda “siyasi bir anlaşmaya” vardığını iletti.
Szijjarto, “Siyasi bir anlaşmaya varıldı. Şimdi şirketlerin ticaret görüşmelerini sürdürme sırası.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Bu görünürdeki ilerleme, yanıltıcı olabilir. Haziran ayındaki Orban’ın ziyareti, önemli ancak daha mütevazi bir planın olabileceğini işaret etmişti. Berdymukhamedov, o dönemde yaptığı açıklamalarda Türkmenistan’ın doğal gazdan hidrojen üretimindeki teknolojiyi araştırmaya ilgi gösterebileceğini söyledi. Macaristan, iç üretimi ve depolama kapasitesini genişleterek sıfır emisyon stratejisini büyütmekte önemli bir ortak olarak görünüyor.
Başka bir daha çekici ve ilginç gaz ihracat yolu, 24 Ağustos’ta Irak yetkililerinden oluşan bir heyetin Aşkabat’a ziyaretinin ardından ortaya çıktı. Detaylar şu ana kadar belirsiz, ancak fikir, Azerbaycan, İran ve Türkmenistan arasında varolan üçlü anlaşmaya benzer bir takas anlaşması.
Reuters haber ajansı, Irak Petrol Bakan Yardımcısı Azzat Sabir’in, Bağdat ve Aşkabat’ın, Irak’ın enerji santrallerinin yakıt ihtiyacını karşılamak üzere tasarlanmış bir ön anlaşmaya vardıklarını belirttiğini aktardı.
Sabir, satış anlaşmasının yıl sonuna kadar imzalanması gerektiğini söyledi. Ancak herhangi bir rakam belirtmedi.
Bu, Irak’ın ağır yaptırımlar altındaki İran’dan gaz bağımlılığını azaltma baskısına maruz kaldığı bir dönemde, bu konuda ilerleme kaydettiğini savunmak için kullanılabilecek uygun bir diplomatik örtü olabilir. Türkmenistan ile yapılan anlaşma, bu bağlamda ilerleme kaydettiğini iddia etmesine olanak tanır.
Daha yakın çevrede, Özbekistan Enerji Bakanı Zhurabek Mirzamakhmudov, 24 Ağustos’ta Türkmen devlet medyasına verdiği demeçte, ülkesinin yıllık olarak en fazla 2 milyar metreküp Türkmen gazını ithal etmek üzere bir anlaşma yapmış olduğunu belirtti. Bakan, daha büyük miktarları ve daha uzun bir süreyi öngören yeni bir sözleşme üzerinde çalışıldığını ifade etti.
Bu, birkaç açıdan önemli bir haber. Türkmenistan ve Özbekistan arasındaki gaz işbirliği olasılığı, geçen kış yaşanan teknik bir aksaklık nedeniyle önceki bir anlaşmanın şartlarına göre Türkmenistan’ın Özbekistan’a gaz tedarik edememesi sorunu nedeniyle sorunlu görünüyordu. Bu olay, Rusya’nın Kazakistan’ı da içeren üçlü bir “gaz birliği”ni teşvik ederek Orta Asya’nın vazgeçilmez ortağı olarak rolünü güçlendirmek için çabalarını artırmasına büyük ölçüde katkıda bulunmuş olabilir. Moskova’nın amacı, Kazakistan ve Özbekistan’a ihtiyaç en yüksek olduğu dönemlerde gaz tedarik etmekti.
Özbekistan, Türkmenistan’dan gaz tedariki sağlayarak, Rusya ile olan diyalogunda daha güçlü bir konuma gelmiş olur.
Türkmenistan büyük ölçüde Rusya yanlısı bir pozisyonda olsa da, enerji konusu etrafında zaman zaman gerilimler yaşanabiliyor.
12 Ağustos’ta, Türkmen Dışişleri Bakanlığı, devlet tekeli gaz şirketi Turkmengaz’ın başkan yardımcısı Myrad Archayev’in, yukarıda bahsedilen gaz birliğinin kapsamını genişletme olasılığına dair yapılan açıklamalara tepki gösterdiği bir yorum yayımladı.
Archayev, Birichevsky’nin açıklamalarını Moskova’nın, Türkmenistan’ı bir şekilde jeopolitik tasarımlarına dahil etmeye çalıştığı bir girişim olarak yorumladı. Bu belki de Rusya’nın çoklu merkez Asya-Çin gaz hattı aracılığıyla Rus gazını Çin’e ihraç etme yeni bir yol arayışının bir parçası olabilir.
Eğer Türkmenistan, Özbekistan’a önemli miktarlarda gaz teslimatını artırabilseydi, Orta Asya’daki Rusya’nın rekabetini etkileyebilirdi.
